معرفی دولت الکترونیک

پیشرفت های روزافزون فناوری اطلاعات تحولی بنیادین در روابط بین دولت و شهروندان پدید اورده است که در قالب مفهومی تحت عنوان دولت الکترونیک تعریف می شود. این مطلب یکی از مفاهیمی است که امروزه توجه اکثر دولت ها را در جهت پاسخ به خواسته ها و انتظارات شهروندان جلب نموده و توانسته جایگاه خود را به خوبی در میان برنامه های توسعه ای کشور و اصلاح نظام اداری ما نیز باز نماید.

تعریف دولت الکترونیک را می تون اکو سیستمی دانست که توسط دولت ها با استفاده از فناوری های نوین در راستای ارائه انواع خدمات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به شهروندان پدید می آید. خدماتی که به صورت هوشمندانه و با کارایی بالا به شهروندان ارائه می شود.

دولت الکترونیک، اهداف پایه‌ای همچون تحول ساختارعملیات داخلی و خارجی دولت، ارائه خدمات دولتی یکپارچه، بهبود تعامل با صنعت، بهبود کارایی و اثربخشی دولت، توسعه تعامل پذیری بین سازمانی، افزایش پاسخگویی، توسعه اقتصادی، افزایش دسترس پذیری شهروندان به خدمات، توانمند سازی شهروندان از طریق دسترسی ازاد به اطلاعات و در نهایت اعتمادسازی و افزایش رضایت شهروندی را در دولت ها دنبال می کند.

دولت الکترونیک در تعامل با ذینفعان

بصورت کلی سه دسته ذینفع با اکوسیستم دولت الکترونیک در تعامل است. دولت الکترونیک در راستای تحقق هدف اصلی خود یعنی کاربر محور بودن دولت، تمامی خدمات خود را در هر قالبی که باشند باید الکترونیکی کند و برای آنها بستر ارائه خدمت مناسب را فراهم نماید.

شهروندان
کسب وکار ها و شرکت های خصوصی
سازمان ها و دستگاه های دولتی

در ارتباط با هر یک از این ذینفعان، دولت الکترونیکی باید اهرمی برای ارتقای سطح خدمات باشد. به همین دلیل در کلیه فعالیت هایی که در این راستا صورت می گیرد، باید راهکارهای زیر در نظر گرفته شود:

ساده سازی فرآیندهای کسب و کار
ساده سازی نحوه ارایه خدمات به مشتریان و تسهیل دسترسی به آنها
بهبود کارآیی و اثربخشی دولت از طریق حذف لایه ها و سطوح مدیریتی
تسهیل دسترسی مشتریان
بهبود وضعیت پاسخگویی
یکپارچه سازی سیستم ها و فرایندها
شفافیت اطلاعات
ایجاد بینش نتیجه گرایی در دولت
افزایش میزان خلاقیت
بهره گیری از فناوری های نوین و هوشمند

شهروندان در دولت الکترونیک

اولویت‌ اصلی دولت الکترونیک بهبود ارائه خدمت به شهروندان است. لذا در درجه نخست و با رویکرد کاربر محور که به معنای تغییر از دولت اداری به دولت سرویس گرا است، بر روی ارائه خدمات به صورت آنلاین و مرتب‌سازی آنها به گونه‌ای است که نیازهای کاربر را به طور کامل پوشش دهد تمرکز می کند. لذا دولت ها با استفاده از الکترونیکی کردن فرآیندهای داخلی خود و ارائه خدمات در پنجره های یکپارچه خدمت، می‌‌‌توانند منجر به خدمات سریع‌تر، ارزان‌تر، در دسترس تر، با خطای کمتر، شفافیت اطلاعاتی بیشتر، امکانات و خدمات جدیدتر و سهولت استفاده و مشارکت بیشتر شهروندان شوند.

در چنین بستری شهروندان می توانند خدماتی مانند دریافت انواع مجوزها، امکان ثبت شرکت، پرداخت مالیات و عوارض، عقد قرار داد های مختلف، انواع استعلام ها، بسیاری از فعالیت های مالی و اعتباری، انتخابات، حضور در مشارکت های مدنی، پرداخت صورتحساب های مختلف و… را بصورت الکترونیک و یا در فضای فناوری اطلاعات و ارتباطات به سادگی و بدون نیاز به حضور در دفاتر پیشخوان و دستگاه های دولتی به دست بیاورند.

کسب وکارها و شرکت ها در دولت الکترونیک

طبیعتا انواع شرکت های خصوصی مانند کارخانه ها، دفاتر مشاوره ای و مدیریتی و بسیاری از کسب و کارهای صنعتی و نیمه صنعتی و یا حتی مشاغل خدماتی هم می توانند مانند شهروندان عادی از این بستر بهره مند شوند و در تعاملی شفاف و چابک با دولت، کسب و کار های خود را توسعه دهند.

سازمان ها و دستگاه ها در دولت الکترونیک:

ارکان دولت الکترونیک

لازمه تحقق دولت الکترونیک توسعه ارکان آن در همه دستگاه های دولتی و نهادهای حاکمیتی است. این ارکان مطابق با معیارهای ارزیابی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شامل شفافیت، کاربر محوری، داده محوری، یکپارچگی و مشارکت می‌باشد. با توجه به اهمیت بکارگیری فناوری‌‌های هوش مصنوعی و حرکت به سمت سازمان هوشمند، هوشمندی را می توان یکی از ارکان اساسی در آینده نزدیک در نظر گرفت.